Tatar kelimesi (etimoloji)

Bu madde tarihteki Tatar kelimesinin etimolojisi hakkındadır. Günümüzde kendilerini Tatar olarak tanımlayan halklar için Tatarlar maddesine bakın.

Tatar kelimesi, Kuzey Asya'da Moğolistan ovasından Doğu Avrupa'da Litvanya'ya kadar uzanan geniş bölgede yaşanmış Moğollar, Türkler, Tunguzlar başta olmak üzere çeşitli etnik grup için kullanılan terimdir.

Coğrafi Alan

Günümüzde Rusya Federasyonu içinde yer alan Tataristan Cumhuriyeti’ndeki Volga Tatarları, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’ndeki Kırım Tatarları gibi etnik gruplar kendilerini Tatar olarak adlandırmaktadır. Bunun dışında Çin Halk Cumhuriyeti’nin azınlıklarından biri olan Tatarlar (塔塔尔族 tătăĕr zú) da bilinmektedir. Rusya, Ukrayna, Polonya, Moldova, Litvanya, Beyaz Rusya, Bulgaristan, Çin, Kazakistan, Romanya, Türkiye ve Özbekistan gibi ülkeler Tatarların yaşadıkları yerlerdir.

Kelimenin kökeni eski Türk dillerinde "diğer insanlar" anlamına gelen "Tatar" olup geleneksel olarak Çinceye "韃靼" / "达靼" (pinyin: dádá), Japoncaya "韃靼" (Dattan), Arapçaya تتر, Farsçaya تاتار, Rusçaya Татар, Batı Avrupa dillerine Tartar olarak geçmiştir.Şablon:Kaynak belirt

Kaynaklarda Tatar Kelimesi

Türk kaynaklarında ilk defa 8’inci yüzyılda Orhun Yazıtları’nda devlet ve boy ismi olarak geçmektedir (Dokuz Tatar,Otuz Tatar gibi).

Osmanlı fermanlarında, Kırım Hanları için ilk defa 1696 yılında Tatar ifadesi geçmektedir. İslâm dünyasında ise, "Tatar" kelimesiyle kastedilen, "Moğol" idi. 13. yüzyılda yaşamış olan Arap tarihçi İbnül Esir, şamanist, kısmen budist Moğollardan bahsederken "Tatarların İslam ülkelerine gelişi", "Tatarların Türkistan ve Maveraünnehir'e çıkışı", "Kafir Tatarların Harzemşah üzerine yürüyüşü" gibi daima "Tatar" kelimesini kullanmaktadır.

Abbasi Halifeliğini 1258'de yıkmış olan, Cengiz Han'ın oğlu olan, Tuluy'un oğlu Hülagü ve ordusundan, bütün çağdaş ve sonraki Arap tarihçileri "Tatar" diye bahsetmektedirler. Diğer milletler de, on üçüncü yüzyılda yeryüzünün en büyük devletini kurmuş olan Moğollardan "Tatarlar" diye söz etmektedirler.ast:Tártaru de:Tataren (Begriffsklärung) en:Tatar (word) es:Tártaro fi:Tataari pt:Tártaro zh:塔塔尔族