Kumanova
Şablon:Yerleşim bilgi kutusu Kumanova (Makedonca: Куманово Kumanovo; Arnavutça: Kumanova / Kumanovë), Makedonya'nın Sırbistan sınırına yakın bulunan bir şehir ve belediye merkezidir. Şehir, Üsküp ve Manastır şehirleri ile birlikte ülkenin üç büyük şehrinden biridir.
İçindekiler
Yer Adı
Şehrin adı, bölgede 11. ve 12. yüzyıllarda yerleşmiş, egemenlik kurmuş Türk kavmi Kumanlardan gelmektedir.Şablon:Ref label
Coğrafya
Makedonya’nın kuzey kesiminde, Kosova ve Sırbistan’a yakın bir konumda yer alır. Ayrıca, Bulgaristan hududu yolunun Makedonya kısmındaki ilk şehirdir. Ülkenin idari bölge dağılımında Kuzeydoğu bölgesi sınırları içindedir. Belediye yüzölçümü 509.48 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 330 metredir.
Kumanova, Yunanistan sınırındaki Gevgeli’de başlayan uluslararası otoyolun (M1 Otoyolu) kavşaklarından birisidir. Bu otoyol Kumanova’dan devam edip Sırbistan’a çıkar. Yine otoyola burada doğu yönünden bağlanan karayolu ile Bulgaristan’a ulaşılır. Ayrıca, Üsküp’ü Kumanova ve Sırbistan demiryolu hattı da vardır.
İklim
Kumanova sıcak bir iklime sahiptir. Şehrin Üsküp hava alanına yakınlığı turizmine katkı sağlamaktadır.
Tarih
Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
Kumanova ilk olarak 1519 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından hazırlanmış bir Türkçe ev evrakında anılmıştır. Bu evrak İstanbul arşivlerindedir.
Kumanova hakkındaki en sağlam, gelişkin bilgiye 1660-61 yılında seyyah Evliya Çelebi Seyahatname’sinde vermektedir. Seyahatname’deki kısım şöyledir:
- “Kumanova yerleşimi Üsküp Sancağı’nın sınırları içinde yer alır ve bir idari alanı belirtir. Şehir birçok dere ve kiremit çatılı 600 evle süslenmiştir. Şehir merkezinde bulunan cami çok güzeldir. Burada tekke, medrese, hamam, çok sayıda dükkân, değirmenler bulunur. İklimi keyif verici ve hoştur. Muhtelif sayıda üzüm bağı ve bahçeler de vardır.”
Şehir II. Viyana Kuşatması sonrası 1689 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun elinden çıkmışsa da kısa sürede geri alınmıştır. Balkan Savaşları sırasında 23 – 24 Ekim 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Sırbistan Krallığı arasında gerçekleştirilen Kumanova Muharebesi Kumanova şehrinin bulunduğu bölgede gerçekleşmiştir. Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı İmparatorluğu bölgede hâkimiyetini yitirmiştir.
Yugoslavya Krallığı Dönemi
Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında Kumanova bölgesi, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğine girmiştir. 1918 sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemenlik sürmüştür.
Yugoslavya Dönemi
1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kumanova’nın da dâhil olduğu bölge, bu kez de sosyalist Yugoslavya idaresine girmiştir.
Makedonya Cumhuriyeti Dönemi
1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Kumanova, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.
Kumanova modern şehir görüntüsüne II. Dünya Savaşı’ndan sonra hızla gelişerek kavuştu. Bugün Üsküp ile şehir arasında 40 kilometrelik otoyol bulunmaktadır.
Kültür
Şehrin 30 km. kuzeydoğusunda bulunan yaklaşık 4000 yıllık antik şehir ve uluslararası folklor festivali ve komedi günleri festivali bölgeye turistleri çekmeye devam etmektedir. Bunun dışında Staro Nagoričane köyünde bulunan Bizans dönemine ait, daha sonraları Sırp imparatoru Milutin tarafından yenilenmiş Aziz Georgios Kilisesi bölgenin inanç turizmine katkısı olan önemli yerlerden biridir.
Nüfus
2002 sayımlarına göre Kumanova Belediyesi’nin toplam nüfusu 105.484 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 63.746; Arnavutlar 27.290; Sırplar 9.062; Romanlar 4.256; Türkler 292 ve diğerleri…<ref name=Sayim/>
Kardeş Şehirler
Kumanova Belediyesi’nin aşağıdaki şehirlerle kardeş şehir anlaşması vardır:<ref>Листа На Збратимени Градови Со Општина Куманово Kumanova Belediyesi resmî internet sitesi Şablon:Mk icon</ref>
- Şablon:Bayraksimge Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti<ref>Kardeş Belediyeler Lefkoşa Türk Belediyesi resmî internet sitesi</ref>
- Şablon:Bayraksimge Prozor, Bosna-Hersek
- Şablon:Bayraksimge Varaždin, Hırvatistan
- Şablon:Bayraksimge Gornji Milanovac, Sırbistan
- Şablon:Bayraksimge Leskovac, Sırbistan
- Şablon:Bayraksimge Pančevo, Sırbistan
- Şablon:Bayraksimge Mitroviça, Kosova
- Şablon:Bayraksimge Čukarica (Belgrad), Sırbistan
- Şablon:Bayraksimge Vranje, Sırbistan
- Şablon:Bayraksimge Nikšić, Karadağ
- Şablon:Bayraksimge Çorlu, Türkiye
- Şablon:Bayraksimge Filibe, Bulgaristan
- Şablon:Bayraksimge Bijeljina, Bosna-Hersek
Dış bağlantılar
Notlar
- A. Şablon:Note Çeşitli kaynaklarda şehrin adına kaynak olarak “Kuman” ismi verilir. Kumanların bölgedeki egemenlik tarihleri “1094”, “12. yüzyıl” gibi çeşitli şekillerde belirtilmiştir.
.JPG){kind=link}