Bozulus

Ayrıca Türkmenlerde Budunda kullanılır. Budun sözünün anlamı ise Moğolca karşılığı olan Ulus sözü de İlhanlılardan alınmıştır, Doğu-Anadolu'da Türkmenler, demek Oğuzlar, Kara-Koyunlu Ulusu, Boz-Ulus, Kara-Ulus Yurt elin, boyun, obanın ve ailenin oturduğu yerdir, Boyda söylenirdi.

Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isim.<ref>Halil Erenoğlu'nun Emirdağ yazıları, SBL Yayıncılık, S.187</ref>

Bu Türkmen boyları kış aylarında Mardin’in güneyinde ve Fırat nehri kıyılarında kışlamakta ve yaz aylarında Erzurum, Erzincan arasında yaylamaktaydılar. 1540 yılında Boz-Ulus Türkmenleri Dulkadirli boyu da dahil olmak üzere, 68 mücerred, 7325 evli, ve toplam olarak 8013 vergi nüfüsundan ibaret olup; Diyarbekir Türkmenleri, Dulkadır oymakları, Haleb Türkmenleri gibi başlıca üç koldan meydana gelmekteydi.

15.yy'dan itibaren Orta Anadolu'da özellikle Ankara'nın Balâ ilçe merkezinde köylerinde ve Keskin sahalarında yerleşik düzene geçip yaşamaya başlamışlardır. 1699 Yılından sonra da bir kısmı Batı Anadolu'ya Aydın ve Afyonkarahisar, Manisa şehirlerine ve Rumeli'ye iskan ettirilmiştir. Ege bölgesine iskan edilenler özellikle Aydın iline ve kazalarına başta olmak üzere kütahya, afyonkarahisar, manisa bölgelerine dağılmışlardır.

Bozulus Türkmenlerini meydana getiren oymaklar ; Aba kürklü, Acurlu, Ağcalu, Ala hacılu, Ali görenlü, Alilü, Anamaslu, Araplu, Atçu, Avanlu, Evci, Azaplu, Bayat, Beğdili, Bozhanlu, Cecelü, Cerid, Çağurkanlu, Çavundur, Çiçeklü, Danişmendlü, Dokuz, Ensarlu, Gündeşlü, Gündüzlü, Hacılu, Hamza hacılu,Harbendelü, Haydarlu, İlbeylü, İnallu, Karabağlu, Karaca araplu, Kara hasanlu, Karkın, Koca hacılu, Mihmadlu, Musacalu, Şeyhlü, Şeyh mihmadlu, Tabanlu, Uzunlar gibi oymaklardan oluşmuşlardır.

Ayrıca Bozulus Türkmenleri Dulkadirli Türkmenleri ile akraba topluluklardır.

Diyarbekir Türkmenleri

Bozulus ve Halep Türkmenlerinin toplamıdır. Eski Akkoyunlular Devleti'nin sınırları içinde kalan topraklar üzerinde yerleşik veya yarı göçer olarak yaşayan ve başşehirleri Diyarbekir olan Türkmen oymaklarının birliğinin adıdır. Bu birliği meydana getiren teşekküllerin başında;

Alpavut, Avşar, Bayındır, Beğ-Dili, Çavundur, Danişmendli, Bayat, Argın, Döğer, Dodurğa, Hamza - Hacılu, İzeddin -Hacılu, Karkın, Koca - Hacılu, Musulcalu, Haydarlı, İvaz, İshak, Yurtçu, Oğul - Beğlü, Hodik, Pürnek, Salarlu, Süleyman - Hacılu, Tabanlu, Şeyhlü adlarında oymaklardan meydana gelmekteydi.

Dulkadir Türkmenleri

Dulkadiroğulları Beyliği'nin kuruluşundan beri yan yana yaşamış onlarla kader birliği yapmış olan ; Anamuslu, Avcı, Avşar, Çağırganlu, Cecelü, Cerit Sultan Hacılu, Çimenlü, Dokuz(Beşanlu), Dodurğa, Eymir, Gündeşlü, Karaca - Arablu, Karkın, Musacalu, Musa - Hacılı, Karalı(Karalu), Köçeklü, Kürd Mihmadlu, Küşne, Kızıl - Kocalı, Şam - Bayadı, Ağca - Koyunlu, Barak, Boynu - Yoğunlu, Çağırğanlu, Çimelü,Çöteler, Elçi, İmanlu - Afşarı, Neccarlu, Tatar Alilü, Tecirlü, Yaban - Eri gibi oymaklardan ibaretti.

Halep Türkmenleri

Halep Türkmenlerinin, Kanunî devrindeki sayımlara göre (1540 yılındaki) sadece yerleşmiş olanların verği nüfusu 9316'dır. Göçer olarak yaşayan boyların da sayılamadığı göz önüne alınırsa büyük bir nüfusa sahip olduğu görülür.

Bayat, Beğdili, Harbendelû, İnallu, Köpeklü - Avşarı, Gündüzlü - Avşarı gibi büyük teşekküller ile Acûrlu, Alayuntlu, Baha- dırlu, Büğdüz, Döğer, Eymür, Kara - Koyunlu, Karkın, Kıçı - lu, Kınık, Peçenek, Uç, gibi oymaklardan meydana gelmekteydi.