"Sübedey" sayfasının sürümleri arasındaki fark
(Yeni sayfa: "{{kaynaksız|maddedeki}} Subutay '''Subutay''' (Moğolca: Сүбээдэй / Sübe'edei, Sübütei, Farsça: '''سوبداى بهادر'''...") |
(Fark yok)
|
12:49, 26 Mart 2017 itibarı ile sayfanın şu anki hâli
Subutay (Moğolca: Сүбээдэй / Sübe'edei, Sübütei, Farsça: سوبداى بهادر Sūbdā'ī bahādur, Çince: 速不台 ya da 速別額台; 1176 - 1248), Cengiz Han ve Ögeday'ın önde gelen stratejisti ve generali idi.
Orta Asya'lı Tuva Türklerinden olduğu düşünülen Uranhay kabilesindendir. 13. yüzyıl ortalarında hazırlanan Moğolların Gizli Tarihi eserde babası Çarçuday, Cengiz Han babası Yesügey'in dostu olan olarak belirtilmektedir. Bu esere göre Cengiz Han doğduğunda Subutay'ın babası Çarçuday samur derisinden bir kundak hediye ederken, yanında götürdüğü çocuk yaştaki oğlu Çelme'de Cengiz Han'a arkadaş ve hizmetkar olmak üzere yanında bırakıldı. Yesügey'in 1167 senesinde öldürülmesinden sonra düşmanlarının kendisini yakalamak istemesi üzerine Çelme'de onunla beraber kaçak olarak yaşadı. Sonraki dönemde Çelme'nin kardeşi olan Subutay'da Cengiz'in saflarına katıldı. 1201 yılında bazı boyların desteğini alan Camuka ile Cengizhan mücadelesinde abisi Çelme ile birlikte Cengiz Han'ın yanında yer aldı. 1205 yılında Merkitler üzerine yapılan seferi komuta etti. 1219'da Harzemşahlar üzerine yapılan seferde görev aldı. Deşt-i Kıpçak ile İdil-Ural bölgesinde askeri faaliyetlerde bulundu. Ögeday'ın başa geçmesinden sonra Batu Han'ın emrinde Doğu ve Orta Avrupa'nın ele geçirilmesinde rol oynadı. 1241 yılında günümüz Macaristan'ın kuzey doğusundaki Mohi'de Subutay'ın da katıldığı savaşta Moğollar, Macarlar'ı ağır bir yenilgiye uğrattı<ref name= "subutay3">Gömeç, S., ÇİNGİZLİ DEVLETİNİN BÜYÜMESİNDE ROL OYNAYAN TÜRKLERDEN ÇELME VE SUBUTAY. Turkish Studies Dergisi, Cilt: 1, , Sayı:4,sayfaː230-238. URL:http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi4/gomecsadettin.pdf. Erişim: 2017-01-14</ref>. 1246 yılında tahta geçen Güyük Han tarafından Çin'deki Song hanedanına karşı gönderilen orduyu komuta etti. seferin tamamlanmasından sonra 1248 yılında Moğolistan'a geri döndü.
Tarihte yetenek, taktik ve Cengiz Han'a bağlılık açısından Cengiz Han'ın ve Moğol İmparatorluğu'nun en seçkin generallerinden biri sayılır.
