Ural-Altay dil ailesi sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Ural-Altay dil ailelerinde kişi zamirleri.jpeg|alt=Ural Altay Dil Ailelerinde Kişi Zamirleri|thumb|Ural Altay Dil Ailelerinde Kişi Zamirleri|406x406px]]
'''Ural Altay Dil Ailesi''', 19. yüzyılda ve bazı ülkelerde 20.yy ortalarına kadar yaygın biçimde kabul edilen, Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotezdir. Dillerin arasındaki tipolojik benzerliklerin, aynı atadan gelmelerinden değil, yoğun ödünçlemeler ve uzun temaslar sonucu oluştuğu varsayılmaktadır.

Günümüzde Ural-Altay dil ailesi ile birlikte, bu dil ailesini [[Altay dilleri]] ve [[Ural dilleri]] olarak ikiye ayırılması da sıklıkla kabul görmektedir.

Bu ailenin [[Altay dilleri|Altay kolu]] [[Azerice]],[[Türkçe]], [[Moğolca]], [[Mançuca]] ve [[Tunguzca]]'dır. [[Macarca]], [[Fince]] ve [[Estonca]] ise bu ailenin [[Ural dilleri|Ural kolundand]]ır. [[Korece]] ile [[Japonca]]'nın da Ural-Altay dil ailesine ait olduğunu gösteren çalışmalar da mevcuttur.<ref>Talat Tekin, Japonca ve Altay Dilleri, Doruk, 1993.</ref>

Günümüzde çoğu dil bilimci Ural ve Altay ailelerindeki benzerlikleri "tarihsel orijin" veya "yakınsama" ile sonuçlanmış karşılıklı etkileşim ile açıklamaktadır. Ural ve Altay dil aileleri arasında ünlü uyumu, sondan eklemelilik, cümlede özne-nesne-yüklem sıralaması ve dillerin dilbilgisel olarak cinsiyetsiz olması gibi güçlü yapısal benzerlikler vardır.

== Ural Altay Dil Ailesi Bölümleri ==
Ural/Altay dil ailesi konuşanların sayısı 750 milyonu bulur. Ural kolunda (dil ailesi) mensup bir dili konuşanların sayısı 50 milyon, Altay koluna (veya dil ailesi) mensup bir dili konuşanların sayısı 700 milyonu bulur.{{fact}}

== Ural Kolu ==
{{Ana|Ural dilleri}}
[[Dosya:Uralic-Yukaghir.png|500px|right|thumb|Ural dil ailesi üç ana gruptan oluşmaktadır. a. Fin/Ugor dilleri b.Samoyed dilleri c. Yukagir dilleri.]]

Ural Kolu dilleri üç ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar, Fin/Ugor dilleri, Samoyed dilleri ve Yukagir dilleri. Ural dilleri günümüzde yaklaşık '''50 milyon''' insan tarafından konuşulmaktadır.

==== 1. Fin/Ugor dilleri ====
Fin/Ugor dilleri kendi arasında iki gruba ayrılır: 
'''a.''' '''Fin dilleri:''' Bu diller dört grupta incelenir. Yandaki alanda görülen haritada mavi alan bu grubun yayıldığı coğrafi alanı göstermektedir:
** '''1. Perm dilleri:''' Komi, Komi-Permyak, Udmurt.
** '''2. Finno/Volga dilleri:''' [[Marice|Mari]], Erzya, Moksha, Merya, Muromian, Meshcherian.
** '''3. Fin/Baltık dilleri:''' [[Fince]] ''(şive ve lehçeleri: [[Meänkieli]], Kvencr ve Dış İngrî)'', Karelce, Lude, Olonets Karelce, [[Livonca]], Veps, [[Võro]], Votî ve [[Estonca]].
** '''4. Sami dilleri:'''  Sami/Lâpon lehçelerinden oluşur. Bunlar: Güney Sami, Ume Sami, Lule Sami, Pite Sami, Kuzey Sami, Kainuu Sami, Kemi Sami, Akkala Sami, Inari Sami, Kildin Sami, Skolt Sami, Ter Sami. 
'''b. Ugor dilleri:''' [[Macarca]], [[Hantıca]], [[Mansice]] Bu dillerin yayıldığı coğrafi alan yeşil ile gösterilmiştir.

==== 1.Samoyed Dilleri ====
İki dilden oluşmaktadır: Kuzey Samoyedçe ve Güney Samoyedçe. Konuşulduğu alan yandaki haritada turuncu renkte gösterilmiştir.

Kuzey Samoyedçenin lehçeleri; Enets, Nenets, Yurak, Nganasan, Tavgy/Tawgi, ve Yurats'tır. Güney Samoyedçe lehçeleri ise Kamasça/Kamas, Mator ve Selkup.

==== 2.Yukagir Dilleri ====
İki lehçeden oluşmaktadır. Kuzey Yukaghir ve Güney Yukaghir. Konuşulduğu alan pembe renkte yandaki haritada gösterilmiştir.

== Altay dilleri ==
{{Ana|Altay dilleri}}
[[Dosya:Altaic family2.svg|thumb|right|300px|Altay dil ailesi]]
Altay kolu dillerini konuşan insanların sayısı '''700 milyonu''' bulur ve Ural dağlarının güneyinden Japon denizine kadarki bölgede konuşulur. Bu dil ailesi üç ana gruba ayrılır. [[Türk dilleri]], [[Moğol dilleri]] ve [[Tunguz dilleri]]. Tartışmalı olmakla birlikte [[Japonca]] ve [[Korece]]de bu kola dahil edilir. Fakat son zamanlarda yapılan karşılaştırmalı çalışmalar, Japonca ve Korecenin bu gruba girdiğini göstermiş ve bu tartışmalı durum ortadan kalkmıştır.<ref>Talat Tekin, Japonca ve Altay Dilleri, Doruk, 1993</ref>

=== 1.Türk dilleri ===
{{Ana madde|Türk dilleri}}
* a. Bulgar grubu: [[Çuvaşça]]. 
* b. Kıpçak grubu: [[Karaimce]], [[Kumukça]], [[Karaçayca]], [[Balkarca]], [[Kırım Tatarcası]], [[Tatarca]], [[Başkırtca]], [[Nogayca]], [[Karakalpakça]], [[Kazakça]], [[Kırgızca]], [[Urumca]], [[Mişerce]], [[Barabaca|Barabaraca]],Bereberece
* c. Oğuz grubu: [[Türkçe|Türkiye Türkçesi]], [[Azerice|Azerbaycan Türkçesi]], [[Türkmence]], [[Gagavuzca]], [[Horasan Türkçesi]], [[Kaşgayca]], [[Aynullu]], [[Salarca]], [[Afşarca]], [[Songori]],  
* d. Uygur grubu: [[Özbekçe]], [[Uygurca]], [[Yugurca]], [[Aynuca]], [[Tarançi]],[[Ili Turki]], [[Lop]]. 
* e. Sibirya grubu: [[Yakutça]], [[Dolganca]], [[Tuvaca]], [[Tofalarca]], [[Hakasca]], [[Altayca]], [[Şorca]], [[Çulimce]], [[Fuyü Gırgıs.]] 
* f. Argu grubu: [[Halaçça]].Galaçça-Xalac

=== 2.Moğol dilleri ===
* b. Moğol oluşur: Khalkha ([[Halha]] Moğolcası) Mongolian, Urdus, Oirat (Kalmyk), Darkhat, Buryat, Khamnigan Mongol, Dagur veya Daur, Monguor, Kangjia, Bonan, Dongxiang, Doğu Yugur (Shira Yugur), ve Moghol.

=== 3.Tunguz dilleri ===
* c. Tunguz dilleri: Evenki (Tunguzca), Solon, Manegir, Nanai, Akani, Birar, Kile, Samagir, Orok, Ulch, Oroch, Udege, [[Mançuca]] ve [[Şibe]] dili.

===Tartışmalı diller===

[[Japonca|Japon dili]] ve [[Korece|Kore dili]]nin de Altay grubuna dahil olduğu da bilim çevrelerinde kabul görmektedir. Samuel Martin ve Miller'ın 1960'lardan sonraki çalışmaları sonucunda Japonca Altay dilleri arasında gösterilir.

* Japon dilleri: [[Japonca]], Amami, Okinawan, Miyako, Yaeyama, Yonaguni 
* [[Kore dili]].

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* [http://homepage.univie.ac.at/Johanna.Laakso/fu_tu.html Is it really true that Finno-Ugric and Turkic are NOT related?]
* [http://linguistlist.org/issues/5/5-908.html LINGUIST List 5.908]

{{Dil konuları}}