Emirdağ sayfasının kaynağını görüntüle

{{Kaynaksız}}
{{Diğer anlamı|Emirdağ (anlam ayrımı)}}
{{Türkiye ilçe bilgi kutusu
| ad               = Emirdağ
| harita           = Afyonkarahisar in Turkey.svg
| harita boyut     = 250px
| harita açıklama  = [[Türkiye|Türkiye'de bulunduğu yer]]
| harita1          = Afyonkarahisar districts.png
| harita1 boyut    = 250px
| harita1 açıklama = Afyonkarahisar Siyasi Haritası
| harita2          = 
| harita2 boyut    = 200px
| harita2 açıklama = 
| latd             = 39
| latm             = 01
| lats             = 11
| latNS            = N
| longd            = 31
| longm            = 09
| longs            = 00
| longEW           = E
| il               = Afyonkarahisar
| bölge            = [[Ege Bölgesi]]
| kaymakam         = [[Hüseyin Sayın]]<ref>http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_ilce_kaymakamlik.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR</ref>
| belediye başkanı = [[Uğur Serdar Kargın]] <ref>http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_belediye_baskan.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR</ref>([[Bağımsız]])
| yüzölçümü        = 2213
| yüzölçümü_ref    = <ref>[http://www.hgk.msb.gov.tr/urunler/diger/il_ilce_alanlari.pdf 1/11]</ref>
| rakım            = 970
| rakım_ref        = <ref>http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_ilce_koordinat.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR</ref>
| posta kodu       = 03600
| alan kodu        = 0272
| plaka kodu       = 03 
Emirdağ'ına ait plakalar H harfi ile başlar.
Örnek: 03 Hk 567, 03 Hs 001
| website          = [http://www.emirdag.bel.tr Belediye] <br> [http://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye.php?belediyeid=129713 YerelNET]
}}
'''Emirdağ''', [[Afyonkarahisar (il)|Afyonkarahisar]]'a bağlı [[ilçe]].

== Konum ==
[[Ege Bölgesi]]nin kuzeydoğusunda, [[İç Anadolu]] sınırında yer alır. [[Afyonkarahisar]]' a 73&nbsp;km, [[Eskişehir]]'e 110&nbsp;km, [[Ankara]]'ya 186&nbsp;km, [[İzmir]]'e 396&nbsp;km, [[İstanbul]]'a 440&nbsp;km, [[Konya]]'ya ise 225&nbsp;km uzaklıktadır.

Batısında Afyonkarahisar İli [[Bayat]] İlçesi, güneyinde [[Bolvadin]], [[Sultandağı]] İlçeleri ve doğusunda Konya İli [[Çeltik]] İlçesi, güneydoğusunda [[Yunak]] İlçesi, Kuzeyinde Eskişehir İli [[Sivrihisar]] ve [[Çifteler]] İlçeleri, Kuzeybatısında [[Han]] İlçesi ile komşudur.

== Tarihçe ==
=== 8.Yüzyıla kadar ===
Emirdağ yöresinde [[Hititler]], [[Lidyalılar]], [[Persler]], [[Antik Yunan|Eski Yunanlar]], [[Romalılar]] ve [[Bizanslılar]] hüküm sürdü. İlçe merkezine 13&nbsp;km. uzaklıkta, [[Hisarköy]]'de bulunan [[Amorium]], ilçede bulunan en önemli tarihi yerleşimdir. [[Bizans İmparatorluğu]] hanedanlarından Amorian hanedanı, Amorium kökenliydi. Antik dönemde Aura, [[Roma]] ve [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemlerinde [[Amorium]] olarak anılan tarihi kentin kalıntıları Emirdağ'a 13&nbsp;km. mesafede yer almaktadır.

Amorium, [[Bizans İmparatorluğu|Bizans İmparatorluğu'nun]] Anatolik [[Thema]]sının ([[Yunanca]]: θέμα Άνατολικῶν) merkezi<ref name="greece">Finlay, George ''A History of Greece: The Byzantine empire, pt. 1, A.D. 716-1057'' Clarendon Press, 1877, sf. 14</ref> ve 9. yy'da Anadolu'daki muhtemelen en büyük kentti ve Arap ordularının hedefindeydi.<ref name="byzantine1">[[Warren Treadgold|Treadgold, Warren T.]] ''A History of the Byzantine State and Society'' Stanford University Press, sf. 441</ref> [[Harun Reşit]]’in ikinci oğlu [[Mutasım (Abbasi)|Mu’tasim]], 838 yılında kuşattığı kenti aldı ve yıktırdı. Kent, Arapların geri çekilmesinden sonra eski canlılığını bir daha kazanamadı.<ref name="byzantine2">Treadgold a.g.e., sf. 573</ref>

Türklerin Orta Anadolu’ya ayak basmalarının erken örneklerinden biri, Amorium’un kuşatılmasıdır. Çünkü Halife Mutasım'ın annesi Türktü, ordusu, Türk komutanları tarafından komuta ediliyordu ve büyük çoğunluğu Türk askeri kuvvetlerinden oluşuyordu.<ref>J.J. Saunders, ''A History of Mediaeval Islam'', 2. basım, London/New York 1990, s. 120; F. Sümer, “Abbasiler tarihinde Orta Asyalı bir prens Afşin,” Belleten L1/200 (1987), 651-65.</ref>

=== Türk yerleşimleri ===
==== İlk yerleşim ====
Amorium, Malazgirt savaşı öncesinde Anadolu'ya akınlar düzenleyen Türkmen beylerinden Ahmet Şah ve [[Emir Afşin]] tarafından 1068 yılında bir süre zaptedildi. Ancak bölgeye geniş çaplı yerleşimi ve bölge nüfusunun Türkleşmesi, Anadolu Selçuklu devleti ile Bizans arasında 1116 yılında yapılan [[Bolvadin Savaşı|Bolybotum (Bolvadin) savaşından]] sonra cereyan etmiştir. Bu savaş esnasında dönemin Selçuklu sultanı [[Müizzeddin Melikşah]]'ın bir süre çekildiği Bolvadin güneyindeki dağlara Sultandağı, komutanlarından [[Emir Mengücek]]'in çekildiği dağlara ise Emirdağı ismi verilmiştir.

==== 16.Yüzyıl ====
Daha büyük bir Türk yerleşimi 1522 yılında [[Osmanlı İmparatorluğu]]'na dahil olan [[Dulkadiroğulları]] beyliği topraklarındaki Türkmenlerin bölgede iskan edilmesiyle gerçekleşmiştir. 1691-1696 yılları arasında [[Karabağ Hanlığı|Karabağlı]] oymağı yörede iskana tabi tutulmuştur. Daha çetin bir süreç içinde vuku bulan bu iskan ile bu [[oymak]], Davulga, Bademli,Daydalı ve diğer merkezlere yerleşmiş, toplam 28 köy kurmuştur.

==== 18.Yüzyıl ====
1729 yılından itibaren de bu kez, [[Musul]] vilayetinin [[Rakka]] sancağından Anadolu’ya gönderilen bu [[oymak]] [[Musul]]’dan geldiği için, bir kısım oymak iskan kayıtlarında Muslucalı ismi ile geçmiştir. Oymak kışın Emirdağ yaylalarında yazın Çankırı'da yaylamak kaydı ile buraya gelmiştir. 1752 tarihli 701 numaralı oymak iskan defterinde bu oymağın konar göçerlikten men edilip, yerleşmesi ferman buyrulmuştur.<ref>http://erenoglu.com/halil%20erenoglu/yazilari/kacarlimahallesi.pdf. Aziziye Dergisi, Sayı:3, Kacarlı Mahallesi</ref><ref>[http://www.emirdagacik.adalet.gov.tr/il%C3%A7emiz.html] Emirdağ Tarihçesi</ref>

===== Merkeze yerleşimler =====
Gacerli (Kacerli/[[Kaçar]]lı), Çilli, İncili, oymakları şimdi de aynı ismi taşıyan ilçe merkezindeki mahallelere yerleşmiştir. Bu mahalleler Musacalı Aşireti'ne bağlı olup [[Bozulus]]'un Dulkadir kolundandır.<ref>Halil Erenoğlu'nun Emirdağ Yazıları, SBL Yayıncılık, S.191, ISBN 978-605-5556-00-6</ref>
<ref>http://www.turkmenhost.com/documents/Avshar/index.htm Avşar Türkmenleri, Oğuz Menderes Kaya</ref>

===== Köylere yerleşimler =====

Averen (Öşili, Evşili), Hacıfakılı (Türkmenköy) Musacalı aşiretine bağlı, Bozulus'un Dulkadir kolundan, Pörnek ve Hamzahacılılar, Bozulus'un Diyarbakır kolundandır.

Oşulu, Caberli, Tanburacı ve Hacıfakılı oymakları da köylere yerleştirilmiştir. Bunları yine Halep Türkmenlerinden Alcı, Kılıçlı, Boynuyoğunlu, Ünlü ve Demircili oymakları ve Karakeçili, Sarıkeçili, Horzumlu, Alkaevli, Yüreğirli oymaklarının muhtelif köylere dağıtılması izlemiştir.

Yörede ilk merkez olarak Kemerkaya (Çuğu) veya Avdan mevkileri, veya Eskigömü veya Yozgatören köylerinin düşünüldüğü bilinmektedir. Ancak Cırgın Türkmenlerinin yerleşmiş bulunduğu yörede karar kılınmıştır.

==== 19.Yüzyıl ====
Emirdağ 1851 yılına kadar Cırgın kariyesi ve bir süre boyunca da Musluca nahiyesi olarak anılmış, 1864 yılında ise, [[Sultan Abdülaziz]] tarafından çıkarılan yeni vilayet kanunu ile eyalet sistemine son verilmesi üzerine, ve [[Hüdavendigâr Eyaleti|1867'de Hüdavendigar vilayetinin]] kurulmasıyla ilçe statüsü kazanmış, Sultan Abdülaziz’e atfen Aziziye ismini almıştır.

==== Cumhuriyet dönemi ====
Eylül 1921’de Yunan işgaline giren ve 22 Eylül 1922’de Kurtuluş Savaşı'nda Yunan işgalinden kurtulan ilçenin adı, 1932 yılında güneyindeki dağlardan esinlenilerek Emirdağ olarak değiştirilmiştir.

== Önemli yerler ==
[[Dosya:Cèdre du Liban Barouk 2005.jpg|thumb|left|200px|Dandindere'de korumaya alınan cins: [[Toros sediri]]]]

=== Amorium ===
[[Amorium]], Emirdağ ilçe merkezine 13&nbsp;km uzaklıkta Hisarköy'de bulunan antik bir kenttir.<ref>http://www.amoriumexcavations.org Amorium'da halen devam eden kazı çalışmaları</ref>

=== Dandindere ===
260 ha. büyüklüğündeki tabiatı koruma alanlarıdir. Emirdağ'a 30&nbsp;km dir. "[[Toros sediri]]" (Cetrus Libani) ormanının korunması amacı ile tabiatı koruma alanı statüsüne alınmış olup, Toros Sediri, Boylu Ardıç, Kokara ardıç, Katran ardıç ve Saçlı meşe türleri ile tilki, kurt, porsuk, domuz, tavşan, keklik, bıldırcına rastlanmaktadır.<ref>http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-20909/afyonkarahisar---dandindere-tabiati-koruma-alani.html Dandindere Tabiatı Koruma Alanı</ref>

=== Yaylalar ===
Emirdağ'ın özellikle [[Bolvadin]] tarafında bulunan kısmındaki [[Emir dağı|Emirdağları]] eteklerinde Seki Yaylası, Göğüs Yaylası, Gedik Yaylası, Tekneçukuru Yaylası, Oluklu, Domuz Alanı, Alacaören, Geyik Güneyi, Kurt Tepesi, Kızdoğdu, Elmalı, Alıçlı, Kütüklü, Sinekli, Gökkuyu, Gölcük gibi eskiden aktif olarak gidip yaşanan yaylaları bulunmaktadır.

== Gurbetçilik ==
1960 yıllarının başında [[Avrupa]]'ya başlayan göç hareketinde Emirdağ'dan ilk göçmenler ağırlıkla [[Belçika]]'ya gitmiştir. Buna bağlı olarak ilçeden Belçika'ya göç sürekli artarak devam etmiştir. Avrupa ülkeleri ve özellikle [[Belçika]]'da  Emirdağ ve civar köylerinden [[göç]] etmiş kalabalık bir Emirdağlı topluluğu bulunmaktadır.

Bu yoğun göç hareketi nedeniyle Emirdağ merkez ilçe nüfusu son 40 yılda sadece 10 bin civarında artmıştır (1960 nüfusu 10.069). Öte yandan, Avrupa'da yerleşik Emirdağlı kitlesi özellikle yaz aylarındaki ziyaretlerinde ilçenin nüfusunu kalabalıklaştırır. Bir yandan Avrupalı Emirdağlılar Emirdağ'da ev yaptırırken, bir yandan da Emirdağlıların Avrupa'ya göçü, özellikle evlilikler yoluyla sürmektedir. Belçika'da yaklaşık olarak 250 bin Emirdağ kökenli kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir.{{fact}}

== Yerel politika ==

Önceki dönemler Belediye Başkanları:
* '''Uğur Serdar Kargın''' MHP<ref>http://www.emirdag.bel.tr/index.php?modul=1_1</ref>  (2014-)
* '''Cengiz Pala'''  [[AKP|AKPARTİ]]     (2009-2014)
* '''Lütfi İhsan Dağ'''  MHP    (2004-2009)
* '''İsmet Güler'''      [[SHP-CHP]]     (1994-2004)  (2 Dönem)
*'''Ali Kocaman'''      [[DYP]]     (1989-1994)
* '''Ömer Faruk Pala'''     [[SODEP-SHP]] (1985-1989)
* '''Erol Sarıer''' [[ANAP]]          (1984-1985)
* '''Hacı Ali Kılıçalp''' AP- (1968 - 1982)
* '''Münür Özkara''' (1963-1968)
* '''A.Kadir Altınel''' (1959-1963)
* '''Ali Sağlam''' (1955-1959)
* '''Osman Urfalı'''  (1953-1955)
* '''Ali Sağlam'''  (1950-1953)
* '''Mehmet Hilmi Çekiç''' (1945-1950)
* '''Ali Sezer'''  (1941-1945)
* '''A.Kadir Altınel'''  (1935-1941)
* '''Süleyman Kerman''' (1931-1935)
* '''Cemalettin Özgür'''  (1927-1931)
* '''Kadir Kalender'''  (1923-1927)

'''Belde Belediyeleri'''

İlçenin 2 tane belde belediyesi vardır. Belediyeler ve belediye başkanı isimleri:

Davulga   '''Salih Gündoğan  (AKPARTİ)'''

Gömü   '''Hakkı Tekin  (AKPARTİ)'''

== Nüfus İstatistikleri ==
Tüik ([http://www.tuik.gov.tr Türkiye İstatistik Kurumu]) tarafından yayınlanan yıllık adres verileri 2007'den itibaren şöyle olmuştur:

{{Türkiye ilçe nüfus/Afyonkarahisar/Emirdağ|2016 = 37.246}}

== Kültür ==
=== Düğün ===
Emirdağ'da düğünler, geleneksel olarak devam etmektedir. Perşembe ikindi sonu Bayrak Kaldırma Töreni yapılır. Cuma ve Cumartesi günleri Emirdağ halkına ve uzak mesafelerden düğüne konuk olarak gelenlere düğün yemeği ikrâm edilir. Uzaktan gelen misâfirler, düğün sahibinin evinde ve yakınlarının evinde konuk edilir. Düğünün yapıldığı mekânda gelin damat evine gelinceye kadar 3 gün 3 gece-gündüz yemek servisleri devam eder. Perşembe veya Cuma akşamı sarma sarması (yaprak dolması) için kadınlar, düğün evine davet edilir.

Damat,düğün boyunca her gittiği mekâna sağdıçla beraber gider. Sağdıç damadın ayakkabısının çalınmaması için gayret sarfeder. Eğer ayakkabısı çalınırsa, çalan kimseye mükâfât verilerek ayakkabı geri alınır.

Gelinin çeyizi evinden,damat evine yüklenirken yastığı gözü açık düğüne katılan misafilerden birisi tarafından kaçırılır. Kaçıran yastığı damada götürür. Damat yastığı alır ve kaçırana mükâfat verir.

Gelinini damat evine getirecek taksinin önüne hediye olarak el dokuması kilim bağlanır. Düğün konvoyuna katılan araçlara ise hediye olarak kumaş veya havlu bağlanır. Gelin, araca anne babasına ve yakınlarına vedâ ederken, ağabeyi tarafından veya yakın bir erkek tarafından bindirilir. Gelinin yanında iki refekatçı bayan damat evine gider. Refekatçılardan birisi ön tarafa bindirilir ve kucağında tutması için büyük bir ayna verilir.

Gelin damat evine girerken kapıda kurban kesilir. Damatın annesi ve babası gelinin bulunduğu taksinin önüne davet edilir. Gelinin kayınbabası ve kayınvâlidesi geline verecekleri hediyeleri ismen arzederler. Gelin araçtan inmeden önce yine dua edilir. Damat gelini koluna takarak araçtan indirir ve gelin odasına kadar refekât eder.

Damatın ve gelinin nikâhları yatsı namazından önce yetkili bir zât tarafından kıyılır. Nikâhtan önce damada ve geline gerekli bazı bilgiler verilir. Damat, sağdıçla birlikte yatsı namazını kılmaya götürülür. Yatsı namazını kıldıktan sonra tekbirlerle gelin odasına getirilir. Orada bekleyen gençler, Damadın gelin odasına girişi sırasında sırtına yumruk vurmaya çalışırlar.

=== Emirdağ türküleri ===
Türküleri ile ünlü bir yöredir.

Bazı Emirdağ türküleri: 
* [[Al Fadimem]],
* Emirdağ'ı Birbirine Ulalı,
* [[Harmana Sererler]],
* Suvermez Diyorlar,
* Zalım Poyraz,
* [[Dabandan]],
* Ak Göğsünün Üstünde,
* Düz Oyun,
* Pancar Ektim Emirdağ'ın Düzüne
* Ağıl Ören,
* Yoğurt Çaldım Kazana,
* Yalanmıydı Yaşar
* Ekizce Üstünde Bir Karabulut
* Emirdağ'ın Güzelleri
* Kuşburnu  Pürlenirmi
* Ta Yaylanın Yükseğinde Evleri
* Erzurumdan Çevirdiler Yolumu
* Eylülde Gel(Fakı Edeer)
* Emirdağına Vardım Sabaha Karşı (Fakı Edeer)

=== Yöresel yemekler ===
[[Dosya:mercimekli Bükme.JPG|thumb|right|150px|[[Mercimekli Bükme]]]]
[[Dosya:İkrama hazır pişi.jpg|thumb|right|150px|[[Pişi]]]]
* [[Bükme]]: Tercihen mercimekli [[börek]]
* [[Tutmaç Aşı]]: Ev [[erişte]]si ve mercimek ile yapılır, sarımsaklı yoğurtla birlikte yenir. Çorba kıvamından koyudur. "Sakala sarkan" adıyla da bilinir.
* [[Dolgulu köfte]]: [[İçli köfte]] diye de bilinir. Yörede kıymalısı da yapılsa da, genellikle kuyruk yağı kullanılarak yapılır.
* Dumbul: Bir çeşit Karabağ yemeğidir
* [[Arabaşı]]: Un ve su ile kaynatılarak karıştırılır. Belli bir süre sonra [[tepsi]]lere dökülür ve soğutulur. Soğuyan hamurlar genelde baklava dilimleri gibi kesilir. Çorbası ise, özel olarak hazırlanır. Arabaşı hamuru kaynatılan tencerenin içine un, su,tuz ve önceden hazırlanmış ve ufak parçalara ayrılmış, tavuk eti atılır. Kıvama gelinceye kadar kaynatılr. Çorbanın içine kurutulmuş acı biber ilave edilir. Çorba, derin çorba kaplarında servis edilir. Çorbaya limon suyu ilave edilir ve hamur kaşıkla çorbaya daldırlılarak, çiğnenmeden yutulur.
* [[Toğga]]: Yoğurt, yarma ve nane ile hazırlanan, genellikle bayramlarda misafirlere ikram etmek için hazırlanan çorba.
* [[Katmer]]: Genellikle [[haşhaş]]la yapılan bir tür [[gözleme]].
* [[Oymaç]]: Yağda kızartılmış yumurtaya kuru [[yufka]] doğranarak yapılır.
* [[Bulgur pilavı]]: [[Mercimek]]le yapılır, yörede birden fazla [[yufka]] üzerine dökülür, [[kaşık]]sız yenir.
* [[Tarhana çorbası]]:[[Yoğurt]],nohut ve [[düğür]] karışımından yapılan bir tür yemek. Bilinen tarhana çorbasından farklı olup, [[Türkmen tarhanası]] diye de anılır.
* [[Pişi]]: [[Maya]]lı hamurun kızgın yağda kızartılması ile yapılır.
* [[Paça]]: [[Küçükbaş]] hayvanların ayak bölgesinden yapılır. İçine kızarmış ekmek ve [[sarımsak]]lı [[yoğurt]] dökülerek yenir.
* [[Emirdağ Güveci]]: [[Et]], [[Patlıcan]] ve Soyulmamış sarımsak temel malzemeleridir. Toprak kap içerisinde [[fırın]]da pişirilir.
* [[Emirdağ Pidesi]]: Sade yumurtalı [[pide]]dir.

=== Türkmen geleneğinden izler ===
Çocukluğunda büyüklerinden tekerleme şeklinde aşağıdakileri duymamış çocuk azdır.
* Parmakların isimlendirilmesi: Başparmak, [[badi parmak]], ortadirek, gülağacı, güccükbacı.
* "Elin ortasında bir kuş varmış; (parmaklar gösterilerek) Başparmak tutmuş, badiparmak yolmuş, ortadirek pişirmiş, gülağacı yemiş, güccükbacı da hani bana hani bana demiş" diyerek büyükler çocukları eğlendirir.
* Ayrıca ölülerin ardından hala [[ağıt]]lar yakılması, [[şaman]] geleneklerinden kalma en önemli kültürel faaliyetlerinden biridir.
* Yaylak ve Kışlak adetleri bazı köylerinde hala görülmektedir.
* [[Topakev]] denilen Türkmen ve Yörük çadırları hala bazı köylerinde görülmektedir.
* Baba/Ağabey: [[Ağa]], Kızkardeş: Bacı, Hala: [[Bibi]], ......

== Emirdağ Vakıf ve Dernekleri ==
* Eskişehir Emirdağlılar Sosyal Dayanışma ve Eğitim Vakfı
* Emirdağ Yöresi Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (EYAD)
* Belçika Emirdağlılar Birligi (BEB)
* Emirdağ İlçesi Kalkındırma ve Dayanışma Derneği (EKDAD)
* Afyon Emirdağlılar Derneği

== Foto Galeri ==
<gallery>
Image:Emirdag 002.jpg‎ | Dörtyol'dan [[Adaçal]] ve [[Emir dağı]] görüntüsü
Image:Emirdag Eski hamam panoramik.jpg|Eski Hamam
Image:Emirdag mimarisi.jpg‎ |[[Kacerli]] mahallesinde tarihi bir ev
Image:Bostangozeli.jpg |1940'lı yılların başında yapılmış merdivenlerinde sohbet edilen klasik bir Emirdağ evi
Image:Emirdag erenoglu sokak.jpg| Bir sokak görüntüsü
Dosya:Uzaktan emirdag.JPG|Uzaktan Emirdağ
Dosya:Yaklasirken emirdag.JPG|Dörtyol yakınlarından Emirdağ
</gallery>

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{Vikiler
|commons=Category:Emirdağ
|wikispecies=
|wikt=Emirdağ
|b=
|s=Kategori:Afyon/Emirdağ Türküleri
|q=
|n=
|m=
|}}
* [http://www.emirdag.gov.tr Emirdag Kaymakamlığı]
* [http://www.emirdag.bel.tr Emirdag Belediyesi Web Sitesi]
* [http://www.emirdag.gen.tr Emirdağ'ın Güncel Haber Sitesi]

{{Emirdağ belde ve köyleri}}

[[Kategori:Emirdağ| ]]