Afşar boyu sayfasının kaynağını görüntüle

{{diğer anlamı|Afşar}}
[[Dosya:Avşar Tamga Bayrağı.jpg|thumb|295x295px|Afşar Tamga Bayrağı]]
[[Dosya:avsar.jpg|thumb|123x123px|right|Afşar Damgası]]
'''Afşar boyu''' (veya '''Avşar boyu'''), [[Oğuz Kağan Destanı]]'na göre [[Oğuzlar]]ın 24 boyundan biri ve [[Kaşgarlı Mahmud]]'a göre [[Divân-ı Lügati't-Türk]]'deki yirmi iki Oğuz bölüğünden [[Dosya:Avsar.jpg|25px]]<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 56</ref> diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların [[Bozoklar]] kolundan (sağ kolundan) [[Oğuz Kağan]]'ın oğlu [[Yıldız Han]]'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.

== Oymakları ==
Afşar boyu adları şunlardır: Alplū, Arašlū, Bekešlū, Gündüzlü, Imirlü, Köse Aḥmedlū, Köselü, Pāpāglū, Qāsemlū, Qereḵlū, Karalu, Karamanlu, [[Salmanlı obası|Salmanlu]], Sindelli, Tur Ali Hacılu, Receplü, Balabanlu,Karabudaklı ve Qirqlū. Imirlū oymağı özgün Oğuz boyu olan Eymür oymağı ile ilgilidir.<ref>Theodor Houtsma, “''Ghuzenstämme'',” WZKM 2, 1888, s. 225.</ref>

== Afşar boyunun tarihi ==
Afşarlar [[Orta Asya]]'da iken [[Dede Korkut]] destanlarında ''Oğuzeli'' diye geçen [[Seyhun|Sir-Derya]] bölgesinde yaşamışlardır. Büyük göç ile birlikte [[Huzistan]] yoluyla bir grup da [[Irak]], [[Suriye]], [[Ermenistan]] yoluyla [[Anadolu]]'ya gelmişler, bu arada [[İran]], [[Irak]], [[Suriye]], [[Afganistan]] ve [[Azerbaycan]]'a da yayılmışlardır. Afşarlar, Oğuz'un öteki torunları [[Kınık]]lar ve [[Kayı]]lar gibi devlet kurmuş, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmişlerdir. [[Karamanoğulları]], [[Akkoyunlular]], [[Aksungurlular]], [[Özeroğulları]], [[Sırkıntıoğulları]], [[Karsantıoğulları]], [[Küçük Alioğulları]] ve [[Kozanoğulları]] gibi, Afşarlardan kurulu ya da onların güçlü desteği ile yaşamış sülaleler de bulunmaktadır.

[[Gazneli Mahmut]] zamanında Oğuzlar'a [[Türkmen]] denmeye başlanmıştır. Anadolu'daki en güçlü Türkmen boyu olduğu ve devlet yönetmiş sayılı boylardan olduğu kayıtlarda yer alan Afşarlar [[İran|İran Devleti'nin]] başına [[Safeviler]]<nowiki/>den sonra geçen ikinci Türk boyudur. Sonuçta bu Türk boyu geniş bir bölgenin tarihinde belirleyici unsur olmuştur.<ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/Safevi</ref>

=== Çeşitli coğrafyalarda Afşarlar ===
Afşarlar Türk tarihinin farklı aşamalarında kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu aşamalar aşağıdaki maddelerde toplanabilir.

==== Anadolu coğrafyasında ====
* [[Musul Atabeyliği|Musul Atabeyleri]] (diğer adı [[Zengiler]]) Musul ve Halep yöresine egemen olmuşlardır.
* [[Şumlaoğulları]] İran'ın Huzistan bölgesinde hakimiyet kurmuşlardır.
* [[Karamanoğulları Beyliği|Karamanoğulları]] Beyliği Afşar boyunun Karamanlı kolundandır.
* [[Alâiye Beyliği]] Karamanoğulları sülalesinden gelen beyler tarafından kurulmuştur.
* [[Germiyanoğulları Beyliği]] (Alişiroğulları diye de bilinir) Malatya yöresinden Kütahya'ya gelerek yerleşmişlerdir.
* [[İnançoğulları Beyliği|İnançoğulları]] Denizli yöresinde kuruldu.
* [[Aydınoğulları Beyliği]] Afşar olabileceği düşünülür. ([[Osmanlı]] arşivlerinde Aydınlı aşireti, Afşar olarak kayıtlıdır)
* [[Saruhanoğulları Beyliği]] Afşar boyunun Saruhanlı kolundandır.
* [[Sevindik Han Beyliği]] Erzurum-Kars civarında kurulmuştur.
[[Dulkadiroğlu Beyliği]] Anadolunun güneyinde Elbistan merkez olmak üzere kurulmuştur.(1298-1522) 
Anadolu Afşarları'nı iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Karamanoğulları gibi, [[Selçuklular]] zamanından itibaren Anadolu'nun çeşitli illerine dağılmış, çok eskiden yerleşik hayata geçmiş olan gruptur. İkinci grup ise, 1865 yılına kadar güney Anadolu'da göçebe hayat sürmekte iken, bu tarihten sonra yerleşik hayata geçen Afşarlardır.

[[Türkler]]in tarihi coğrafyası içinde pek çok yerleşim yeri adı taşımaktadır. Ayrıca yaygın bir soyadı olarak günümüze kadar gelmiştir. Afşar boyu Türklük şuuru oldukça güçlü olan bir boydur.

==== Balkanlar'da Afşarlar ====
Balkanlar'da da Afşar boyuna mensup insanlar vardır. Bu aileler Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin Osmanlı tarafından ortadan zorla kaldırılmasıyla birlikte ve Fırka-i İslahiye olayının sonucunda 15., 16., 17. ve 18. yüzyılda sürgün yoluyla [[Konya]], [[Karaman]], [[Adana]], [[Mersin]], [[Kahramanmaraş]], [[Kayseri]], ve [[Sivas]], civarından gönderilip toplu şekilde yerleşmişlerdir. Kayseri'de yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bulgaristan'da [[Kırcaali]]-[[Hasköy]], Yunanistan'da [[Gümülcine]] bölgelerinde toplu, [[Makedonya]], [[Kosova]] yine [[Bulgaristan]]'da Deliorman civarında dağınık şekilde yaşarlar. [[Bulgaristan]]'ın [[Kırcaali]] ilindeki [[Durallar]], [[Karalılar]], [[Sindelli]], [[Köseler]] ve [[Balabanlı]], Eskicuma, [[Tırnovtsa]], Sıratça gibi köyler örnek gösterilebilir. Balkanlar'daki Afşar grubu içerisinde Dulkadirli, Karamanlı, Danişmedlü ve Bozuluslu oymakları çoğunluktadır.

==== İran coğrafyasında ====
* [[Nadir Şah]] ve İran'da Afşar Devleti. Safeviler devrinde, Fars ve Huzistan’daki Afşar oymaklarından bir kısmının Azerbaycan ve özellikle [[Urmiye]] havalisine gelip yerleştikleri tahmin edilmektedir. Afşarlar Safevi devletini kuran 7 Türk kabilesinden biridir. Horasanda ki Afşarların Kırklu oymağına bağlı Nadir Şah’ın Azerbaycan tarihine çok önemli katkıları olmuştur.<ref name="AnkUniTuba">[http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/703.pdf Kafkasya'nın etnik ve kültürel yapısı'nın oluşumunda Türklerin rolü. Ankara Üniversitesi. Yüksek lisans tezi. Tuba Tombuloğlu. Ankara – 2003]</ref> Afşar hanedanlığında Nadir Şah Afşar öldürüldükten sonra zamanla karışıklar olmuştur.<ref>M. Fuad Köprülü,”Afşar”, İ.A s. 30</ref>
* [[Karabağ Hanlığı]] Civanşir Afşarları tarafından kurulmuştur.
* [[Urmiye Hanlığı]] Urmiye, halen İran'da "Afşarların şeheri" diye bilinir.
* [[Erdebil Hanlığı]] Beyliğin kurucuları Saruhanbeyli Afşarlarıdır.

=== 18. Yüzyıl ve sonrası ===
Afşarlar nihayet 18. yüzyıl ve 19. yüzyılda ve özellikle Anadolu'nun güney ve orta bölgelerinde Kayseri, Sivas, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Mersin'de Kozanoğulları, Bozdoğan, Menemenci, Sırkıntı, Kırıntı, Karsantı, Cerit gibi Türkmen boylarını Osmanlı Devleti'nin iskan politikasına karşı [[Dadaloğlu]] tarafından dile getirilen,<blockquote>''Kalktı göç eyledi, Afşar elleri,''</blockquote><blockquote>''Ağır ağır giden eller, bizimdir.''</blockquote><blockquote>''Arap atlar yakın eder, ırağı,''</blockquote><blockquote>''Yüce dağdan aşan yollar, bizimdir.''</blockquote>şiiriyle ve'' Ferman Padişahınsa Dağlar Bizimdir'' sözüyle de kendilerinden söz ettirmişlerdir. Kayseri'de her yıl Dadaloğlu (Afşar) Şenlikleri yapılmaktadır, Afşar kurultayı düzenlenmektedir.

==Soy Ağacı==
{{soyağacı/başla}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | }}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | OGZ | | | | | | | | | | | | | | OGZ=[[Oğuzlar]]}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | |,|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | }}
{{soyağacı| | | | | | | | | | BZK | | | | | | | | | | | | ÜÇK | | | | | | | BZK=[[Bozoklar]]|ÜÇK=[[Üçoklar]]}}
{{soyağacı| | | | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|.| | | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|.| | | | }}
{{soyağacı| | | | | | KBA | | YDD | | AKB | | | | BBÇ | | SEA | | İBY | | | KBA=''"[[Gün Han]]"''<br />[[Kayı boyu|Kayı]]<br />[[Bayat boyu|Bayat]]<br />[[Alkaevli boyu|Alkaevli]]<br />[[Karaevli boyu|Karaevli]]|YDD=''"[[Ay Han]]"''<br />[[Yazır boyu|Yazır]]<br />[[Döğer boyu|Döğer]]<br />[[Dodurga boyu|Dodurga]]<br />[[Yaparlı boyu|Yaparlı]]|AKB=''"[[Yıldız Han]]"''<br />Afşar<br />[[Kızık boyu|Kızık]]<br />[[Begtili boyu|Beğdili]]<br />[[Karkın boyu|Karkın]]|BBÇ=''[[Gök Han]]''<br />[[Bayındır boyu|Bayındır]]<br />[[Beçene boyu|Beçene]]<br />[[Çavuldur boyu|Çavuldur]]<br />[[Çepniler|Çepni]]|SEA=''"[[Dağ Han]]"''<br />[[Salur]]<br />[[Eymür boyu|Eymür]]<br />[[Alayuntlu]]<br />[[Yüreğir boyu|Yüreğir]]|İBY=''"[[Deniz Han]]"''<br />[[İğdir boyu|İğdir]]<br />[[Büğdüz boyu|Büğdüz]]<br />[[Yıva boyu|Yıva]]<br />[[Kınık boyu|Kınık]]}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | }}
{{soyağacı| | | | | | ŞHN | | KRT | | TVŞ | | | | SNG | | UÇK | | ÇKR | | | ŞHN=Ongunu ''[[Şahin]]''|KRT=Ongunu ''[[Kartal]]''|TVŞ=Ongunu ''[[Tavşancıl]]''|SNG=Ongunu ''[[Sungur]]''|UÇK=Ongunu ''Uç-kuş''|ÇKR=Ongunu ''[[Bayağı çakır kuşu|Çakır]]''}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | }}
{{soyağacı/bitir}}

== Ayrıca bakınız ==
* [[Türkiye Türkmenleri]]
* [[Türkmenler]]
* [[Yörük]] 
* [[Bayat]] 
* [[Nadir Şah]]
* [[Afşar Hanedanı]] 
* [[Türk Boylarının Tamgaları]]

==Kaynaklar==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* http://www.avsarobasi.com

{{Oğuz Boyları}}

[[Kategori:İran'daki etnik gruplar]]
[[Kategori:Afşar boyu]]